W dniu 30 czerwca 2022 r. wchodzi w życie zmiana Kodeksu Cywilnego (dalej: k.c.), wprowadzona ustawą z dnia 02 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2021.2459 z dnia 2021.12.29), w zakresie skutku prawnego zawezwania do próby ugodowej.
Zgodnie ze znowelizowanym art. 121 pkt 6 k.c. bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu co do roszczeń objętych wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej przez czas trwania postępowania pojednawczego. Zawieszenie oznacza, że bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a już rozpoczęty ulega zatrzymaniu. Po ustaniu przyczyny zawieszenia (tj. zakończenia postępowania pojednawczego) bieg przedawnienia jest kontynuowany.
Powyższa zmiana stanowi jednoznaczną odpowiedź ustawodawcy na dotychczasowe pytania i wątpliwości dotyczące konsekwencji skorzystania z ww. środka prawnego. W aktualnym stanie prawnym – zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie Sądu Najwyższego – przyjmowano, że zawezwanie do próby ugodowej przerywa bieg terminu przedawnienia na podstawie art. 123 § 1 pkt 1 k.c. Formalnie oznaczało to, że termin przedawnienia roszczenia po zakończeniu postępowania pojednawczego rozpoczynał swój bieg na nowo. W praktyce powyższe zaś powodowało, że wierzyciel zyskiwał dodatkowy czas na podjęcie tradycyjnych działań sądowych wobec dłużnika – oczywiście przy założeniu, że nie doszło do zawarcia ugody sądowej.
Wprowadzane do Kodeksu cywilnego rozwiązanie całkowicie zmienia wyżej wskazaną kwalifikację zawezwania do próby ugodowej. Zgodnie z nowymi przepisami, ww. czynność prawna stanowić będzie przyczynę zawieszenia biegu przedawnienia i to jedynie na okres trwania postępowania pojednawczego. Oznacza to, że zawezwanie do próby ugodowej nie będzie już – jak to miało miejsce dotychczas – traktowane jako czynność prawna przedsięwzięta bezpośrednio w celu dochodzenia roszczenia skutkującą przerwaniem biegu przedawnienia.
Na co należy zwrócić uwagę to art. 8 przywołanej ustawy, zgodnie z którym do postępowania pojednawczego wszczętego i niezakończonego przed dniem jej wejścia w życie stosuje się przepisy dotychczasowe. Oznacza to, że wszelkie wnioski o zawezwanie do próby ugodowej skierowane przed dniem wejścia w życie nowelizacji nie wywołają nowego skutku w postaci zawieszenia biegu przedawnienia, lecz skutecznie przerwą jego bieg. W takich sprawach bieg przedawnienia rozpocznie się na nowo po zakończeniu postępowania, stosownie do art. 124 K.c. sprzed nowelizacji.
Podejmując się oceny wprowadzonych zmian wskazać należy, że z punktu widzenia dłużników doprowadzi ona do zwiększenia pewności w obrocie gospodarczym – można bowiem stwierdzić, że wierzyciele korzystający z omawianego środka prawnego rzeczywiście będą dążyli do zawarcia ugody, nie zaś do przerwania biegu przedawnienia. Z drugiej zaś strony, doprowadzę zmiany doprowadzą do zmniejszenia liczby wszczynanych przez wierzycieli postępowań pojednawczych.
Milena Palcewicz
radca prawny
