Proces odzyskiwania długu zaczyna się często od monitoringu płatności wierzytelności jeszcze niewymagalnych. Proces ten ma na celu głównie zdyscyplinowanie płatnika i wywarcie na nim świadomości, że wierzyciel „interesuje się” swoją należnością.
Szczególnie o obecnej sytuacji gospodarczo ekonomicznej, tego typu działania są bardzo istotne i w dużym stopniu zapobiegają rozpoczęciu procesu zasadniczej windykacji długu.
Jeżeli jednak już dojdzie do etapu windykacji, cały proces odzyskiwania wierzytelności może zakończyć się w sądzie, a następnie u komornika. Finał egzekucji komorniczej często bywa niekorzystny dla wierzyciela i o tym w poniższym artykule.
Koszty komornicze – ważne zmiany w prawie
Warto przypomnieć, że 1 stycznia 2019 r. wszedł w życie kluczowy akt prawny – ustawa o kosztach komorniczych [Dz. U. z 2021 r. poz. 210].
Do tej pory o kosztach komorniczych mówiła ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji. Regulowała ona kwestię kosztów w razie umorzenia egzekucji zupełnie inaczej, niż ma to miejsce w aktualnym stanie prawnym. Niestety – mówiąc w skrócie – zmiany nie są korzystne dla wierzycieli. To poważna zmiana w stosunku do poprzedniego stanu prawnego, w którym opłata stosunkowa w takich przypadkach obciążała dłużnika.
Co powoduje umorzenie egzekucji?
Zgodnie z art. 770 KPC – dłużnik zwraca wierzycielowi koszty niezbędne do celowego przeprowadzenia egzekucji. Koszty te ściąga się wraz z egzekwowanym świadczeniem.
W przypadku jednak egzekucji bezskutecznej, tymi kosztami obarczony jest wierzyciel.
Umorzenie egzekucji i opłata stosunkowa za umorzenie egzekucji
Art. 29 Ustawy o kosztach komorniczych, stanowi między innymi, iż w razie umorzenia postępowania egzekucyjnego:
- na wniosek wierzyciela
- jeżeli wierzyciel w ciągu sześciu miesięcy nie dokonał czynności potrzebnej do dalszego prowadzenia postępowania lub nie zażądał podjęcia zawieszonego postępowania ( tzw. bezczynność wierzyciela),
ustawa nakłada na wierzyciela obowiązek poniesienia opłaty stosunkowej w wysokości 5% wartości świadczenia pozostałego do wyegzekwowania. Pod pojęciem „świadczenia pozostałego do wyegzekwowania” rozumie się różnicę między wartością świadczenia wskazanego we wniosku o przeprowadzenie egzekucji, a wartością świadczenia wyegzekwowaną przez komornika.
Zgodnie z art. 23 Ustawy o kosztach komorniczych, Do wartości świadczenia wlicza się należność główną wraz z odsetkami, kosztami i innymi należnościami ubocznymi, z wyjątkiem kosztów zastępstwa prawnego i kosztów komorniczych należnych w postępowaniu egzekucyjnym, w którym jest obliczana opłata.
Zawieszenie egzekucji z uwagi na zgon dłużnika
Zgodnie z art. 819 KPC komornik zawiesza postępowanie z urzędu w przypadku śmierci dłużnika. W tym wypadku wierzyciel może wszcząć postępowanie spadkowe celem odzyskania długu od spadkobierców dłużnika albo pozostawać w tym zakresie bezczynny. W obu sytuacjach wierzyciel nie uniknie jednak poniesienia kosztów – opłat związanych z postępowaniem spadkowym lub opłaty stosunkowej z art. 29 ust. 1 Ustawy o kosztach komorniczych.
Umorzenie egzekucji w przypadku niecelowego wszczęcia egzekucji
Komornik ma obowiązek wydać postanowienie o pobraniu od wierzyciela opłaty stosunkowej w wysokości 10% egzekwowanego świadczenia w przypadku, gdy:
- wierzyciel oczywiście niecelowo wszczął egzekucję
- wierzyciel wskazał we wniosku o wszczęcie egzekucji osobę niebędącą dłużnikiem
Druga przesłanka opłaty nie budzi wątpliwości, jednak problematycznym może być zrozumienie pojęcia „oczywiście niecelowego wszczęcia egzekucji”. W tym przypadku powinno decydować zachowanie dłużnika, tj. czy wystąpiły podstawy do wszczęcia postepowania.
Umorzenie egzekucji w innych przypadkach
W przypadkach innych, niż omówione wyżej, zgodnie z art. 29 ust.4 ustawy o kosztach komorniczych , komornik w razie umorzenia egzekucji ma obowiązek nałożyć na wierzyciela opłatę stosunkową w wysokości 150 zł. Przepis ten znajduje zastosowanie przy najczęściej występującym powodzie umorzeń postępowań, czyli bezskuteczności.
Zgodnie z art. 29 ust.5 ustawy o kosztach komorniczych, opłaty tej nie pobiera się od:
- osób fizycznych dochodzących roszczeń pracowniczych lub odszkodowawczych
- jednostek samorządu terytorialnego
- podmiotów, których przedmiotem działalności nie jest działalność finansowa i ubezpieczeniowa
- podmiotów, których przedmiotem działalności jest działalność finansowa i ubezpieczeniowa – o ile są wierzycielami pierwotnymi (tj. tymi, u których powstało zadłużenie), a wierzytelność nie była przedmiotem obrotu,
o ile wszczęli egzekucję przed upływem 2 lat od powstania tytułu egzekucyjnego obejmującego daną wierzytelność. Termin ten biegnie więc od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu nakazującego spełnienie danego roszczenia – z wyjątkiem wyroków, które są wykonalne przed dniem uprawomocnienia się.
Egzekucja komornicza jest rozwiązaniem w wyniku którego wiele spraw prowadzonych przez komorników finalnie nie prowadzi do zaspokojenia należności, a dodatkowo wiąże się z kosztami, które obciążają wierzyciela – o czym wyżej. Za sprawą zmian w przepisach, wierzyciele powinni jeszcze bardziej rozsądnie podejmować decyzje związane z przekazaniem spraw do specjalistycznych kancelarii prawniczych a następnie komorniczych.
Kancelaria Radców Prawnych Ryszewski Szubierajski Sp.k. wprowadziła przed czterema laty usługę monitoringu komorniczego. Proces ten w zdecydowany sposób powoduje osiągnięcie celu tej usługi – czyli zwiększenie skuteczności egzekucji ale także zapobiega niekorzystnym finansowo obciążeniom wierzyciela dzięki zastosowaniu właściwego procesu zarządzania wierzytelnościami na etapie egzekucyjnym.
Bogusław Gębarowski
