Q&A

Regres ubezpieczeniowy powstaje w sytuacji, gdy zakład ubezpieczeń dokona wypłaty odszkodowania z tytułu umowy ubezpieczenia, a okoliczności towarzyszące wypadkowi ubezpieczeniowemu uzasadniają prawo żądania roszczenia zwrotnego (regresu) od sprawcy szkody.

Zgodnie z polskim prawem likwidacja szkody ma za zadanie doprowadzić przedmiot ubezpieczenia do stanu sprzed szkody tak, jakby szkoda nigdy nie nastąpiła.

Przedawnienie roszczeń można określić jako możliwość uchylenia się przez dłużnika od zaspokojenia roszczenia po upływie określonego prawem terminu.  Po upływie określonego w ustawie terminu przedawnienia zakład ubezpieczeń może więc skutecznie odmówić wypłaty odszkodowania, również przed sądem.

Wiele Zakładów Ubezpieczeń stosuje w zakresie ubezpieczeń na życie dodatkowe klauzule, zgodnie z którymi Uposażonemu, w przypadku śmierci Ubezpieczonego, poza świadczeniem określonym w samej umowie ubezpieczenia z tytułu śmierci, przysługuje dodatkowe świadczenia w związku z tym, że śmierć nastąpiła w wyniku okoliczności wskazanej w klauzuli. Przykładem takiej klauzuli, zgodnie z którą, w przypadku śmierci Ubezpieczonego będącego bezpośrednio następstwem zawału serca lub udaru mózgu, poza świadczeniem podstawowym z tytułu śmierci Ubezpieczonego, przysługuje świadczenie dodatkowe w kwocie określonej w umowie ubezpieczenia. Przy czym zakłady ubezpieczeń standardowo stosują przy tego typu klauzulach zapisy dodatkowe wskazujące, że okoliczności te muszą być pierwotną (a nie wtórną) przyczyną śmierci, a dodatkowo muszą być potwierdzone w dokumentacji medycznej (np. karcie zgonu).

Odszkodowanie za najem pojazdu zastępczego, w stosunku do sprawcy oraz jego ubezpieczyciela, należne jest każdemu, kto na skutek kolizji utracił możliwość korzystania z pojazdu, a jednocześnie poniósł wydatki na wynajem pojazdu zastępczego. Samo unieruchomienie pojazdu uszkodzonego, nie świadczy jeszcze o powstaniu szkody, a dopiero poczynienie wydatków w celu zapewnienia sobie innego pojazdu, stanowi szkodę, która może podlegać kompensacji. Z uwagi na wysokie ceny takiego najmu, zaczęto wynajmować poszkodowanym pojazdy na kredyt, nie biorąc od nich żadnej zapłaty, a następnie domagając się zapłaty przez ubezpieczyciela. Działanie takie znalazło szeroką aprobatę w orzecznictwie. Prowadzi to de facto do sytuacji, że poszkodowany może nawet nie zdawać sobie sprawy, że najem jest odpłatny, a właściwe warunki finansowe narzuca wypożyczalnia jednostronnie ubezpieczycielowi, dopiero się z nim rozliczając. Prowadzi to też do zaniku mechanizmów rynkowych weryfikacji cen, bo poszkodowany de facto nigdy nie zapłaci za najem, więc nie jest zainteresowany, żeby poszukiwać najbardziej konkurencyjnych ofert na rynku.

Oczywiście, zakład ubezpieczeń może działać w procesie sądowym bez pomocy pełnomocnika. Nie oznacza to jednak, że powinien tak postępować. Jest to działanie ryzykowne, bowiem sądy wymagają od zakładów ubezpieczeń ponadprzeciętnej, wręcz elitarnej staranności w uczestnictwie w procesie sądowym, z racji posiadanych zasobów finansowych i personalnych. Często nawet drobne błędy, które wybacza się konsumentom, mogą się wiązać z poważnymi skutkami dla zakładu ubezpieczeń. Ponadto, działanie przez profesjonalnego pełnomocnika jest pewnym wyrazem statusu i stabilności finansowej zakładu ubezpieczeń – występowanie bez pełnomocnika może negatywnie wpływać na prestiż marki.

Przestępczość ubezpieczeniowa jest zjawiskiem, które w mniejszym albo większym zakresie zawsze towarzyszy działalności zakładów ubezpieczeń. Jego zwalczanie jest konieczne, nie tylko w celu dbania o wyniki finansowe, ale także z racji potencjalnego odstraszania od tego typu zachowań oraz dawania wyrazu organom ścigania co do skali zjawiska. Podstawową drogą do ścigania osób dopuszczających się nadużyć przeciw zakładom ubezpieczeń, jest droga postępowania karnego. Właściwe przygotowanie zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa, z odpowiednim przygotowaniem materiału dowodowego we współpracy z profesjonalnym pełnomocnikiem, jest kluczem do zwiększenia szans na ściganie osób odpowiedzialnych. Jednocześnie, ustalenia wydanego w postępowaniu karnym wyroku skazującego, są kluczowe w ewentualnym sporze przed sądem cywilnym.

Stałym elementem działania każdego zakładu ubezpieczeń jest toczenie sporów sądowych. Zasadniczo, jest to wpisane w ten rodzaj działalności. Osoba występująca z roszczeniem, niezadowolona ze stanowiska ubezpieczyciela, który odmawia przyjęcia odpowiedzialności albo ogranicza swoją odpowiedzialność, ma możliwość dochodzenia swoich roszczeń wyłącznie na drodze postępowania sądowego, cywilnego, o czym jest informowana przez zakład ubezpieczeń. Doświadczenie uczy, że skala ilości tych spraw, w przypadku największych ubezpieczycieli, jest ogromna. Sprawy ubezpieczeniowe, to jedne z najczęstszych spraw, jakie rozpoznają sądy. Rodzaj problemów, których te sprawy dotyczą, jest również bardzo różnorodny. Celowe jest zatem korzystanie z dyspozycyjnej, wyspecjalizowanej, eksperckiej, stałej i doświadczonej obsługi prawnej.

Podstawą zarobkowania przez zakłady ubezpieczeń jest dystrybucja produktów ubezpieczeniowych. Praktyka dowodzi, że najczęściej umowy ubezpieczenia są umowami skomplikowanymi, wielowątkowymi, zawierającymi reguły ogólne, wyjątki od tych reguł, a czasem wyjątki od wyjątków. Jest to spowodowane tym, żeby dopasować wysokość składki, do zakresu ryzyka ubezpieczeniowego, tak, żeby dostarczyć potencjalnemu kontrahentowi produkt, dopasowany do jego oczekiwań – zapewniający ochronę od oczekiwanego ryzyka, za przystępną składką. Podstawą szczegółowych warunków ubezpieczenia najczęściej są ogólne warunki ubezpieczenia na wzorcu umownym, czy inne podobne dokumenty. Ich dokładna, jasna, zgodna z prawem redakcja jest koniecznym warunkiem ich uwzględnienia w sprawie sądowej i uznania ich za skuteczne i wiążące. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, wszelkie niejasności rozstrzygane są na niekorzyść zakładu ubezpieczeń, a ponadto jeżeli dane postanowienie uznane zostanie za abuzywne, to nie będzie wiązać kontrahenta, co może mieć ogromny wpływ na odpowiedzialność finansową zakładu ubezpieczeń, a tym samym rentowność produktu. Celowym jest zatem konsultowanie każdorazowo przygotowywanych dokumentów i produktów, tak, żeby wykluczyć możliwość uksztaltowania przez sąd treści stosunku prawnego ubezpieczenia między stronami odmiennie od wyobrażenia zakładu ubezpieczeń w tym przedmiocie.

Tak, jest to nie tylko możliwe, ale nawet wskazane. Fakt, że profesjonalny pełnomocnik prowadzi sprawę sądową jako pełnomocnik zakładu ubezpieczeń, nie oznacza, że udział samego zainteresowanego musi być limitowany, ograniczony. Doświadczenie uczy, ze optymalnym rozwiązaniem jest, kiedy pełnomocnik i zakład ubezpieczeń współpracują, w celu analizy konkretnych dowodów i taktyki procesowej. W szczególności użyteczne może być korzystanie w ramach procesu sądowego z pomocy likwidatorów technicznych, którzy w sposób ekspercki polemizować mogą z niekorzystnymi opiniami biegłych sądowych.