Nadanie aktowi notarialnemu klauzuli wykonalności z art. 777 k.p.c. powinno być formalnością, choć w praktyce sądy często odmawiają. Dlaczego?
Jedną z form zabezpieczenia kontraktów jest akt notarialny, w którym dłużnik poddaje się egzekucji w trybie art. 777 § 1 pkt 4,5, i 6 k.p.c. Jego główną zaletą jest szybkość i prostota postępowania w porównaniu z modelem tradycyjnym – w przypadku zaistnienia określonych przesłanek wierzyciel może skierować do sądu wniosek o nadanie aktowi notarialnemu klauzuli wykonalności, a po jej uzyskaniu – udać się do komornika. Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności sąd rozpoznaje niezwłocznie, nie później niż w terminie 3 dni od dnia jego złożenia, stosownie do art. 7811 k.p.c. W postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu, w którym dłużnik poddał się egzekucji, sąd nie dokonuje już oceny ważności czynności prawnej[1], a jedynie weryfikuje akt pod kątem spełnienia przesłanek zawartych w art. 777 § 1 k.p.c.
Kasyna online zaczęły polegać na usługach notariuszy, aby mieć pewność, że ich transakcje są przeprowadzane legalnie i bez żadnych problemów. Korzystanie z notariuszy jest powszechną praktyką w branży hazardowej, ponieważ są oni w stanie zweryfikować autentyczność dokumentów, takich jak zakłady i umowy. Mają także możliwość komunikowania się z osobami, które nie posługują się biegle językiem angielskim, co może być pomocne przy dokonywaniu transakcji z graczami kasyn online casinosbest-pl.com.
Kasyna korzystają z usług notariuszy w celu weryfikacji tożsamości graczy i ochrony ich interesów finansowych. Notariusze są zaprzysiężonymi urzędnikami państwowymi i mogą pomóc kasynom zweryfikować miejsce zamieszkania i obywatelstwo graczy. Mogą również zaświadczyć, że gracz jest w wieku uprawniającym do uprawiania hazardu w niektórych stanach, pomóc graczom przestrzegać przepisów dotyczących ochrony deponentów i zweryfikować, czy otrzymują to, co im obiecano w zakresie gry.
Czym jest klauzula wykonalności w przypadku aktu notarialnego?
Postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu, jakim jest akt notarialny, stwierdza, że tytuł ten nadaje się do wykonania, tzn. że prowadzenie na jego podstawie egzekucji przeciwko dłużnikowi jest dopuszczalne oraz że organy egzekucyjne powinny ten tytuł wykonać. Nadanie klauzuli powoduje, że tytuł egzekucyjny staje się tytułem wykonawczym, a zatem dokumentem stanowiącym według art. 776 i art. 803 k.p.c. podstawę egzekucji i podlega przymusowemu wykonaniu[2].
Zgodnie z 777 § 1 pkt 4-6 k.p.c. tytułami egzekucyjnymi są m.in.:
- akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej lub wydania rzeczy oznaczonych co do gatunku, ilościowo w akcie określonych, albo też wydania rzeczy indywidualnie oznaczonej, gdy w akcie wskazano termin wykonania obowiązku lub zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie;
- akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej do wysokości w akcie wprost określonej albo oznaczonej za pomocą klauzuli waloryzacyjnej, gdy w akcie wskazano zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie obowiązku, jak również termin, do którego wierzyciel może wystąpić o nadanie temu aktowi klauzuli wykonalności;
- akt notarialny określony w pkt 4 lub 5, w którym niebędąca dłużnikiem osobistym osoba, której rzecz, wierzytelność lub prawo obciążone jest hipoteką lub zastawem, poddała się egzekucji z obciążonego przedmiotu w celu zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej zabezpieczonemu wierzycielowi.
Zgodnie z art. 777 § 2 k.p.c. oświadczenie dłużnika o poddaniu się egzekucji może być złożone także w odrębnym akcie notarialnym. Co do zasady tytułom egzekucyjnym pochodzącym od sądu administracyjnego oraz innym tytułom klauzulę wykonalności nadaje sąd rejonowy właściwości ogólnej dłużnika[3].
Dla nadania klauzuli kluczowa jest treść aktu notarialnego
Na gruncie art. 7821 § 1 k.p.c. sąd odmówi nadania klauzuli wykonalności, jeżeli:
1) w świetle okoliczności sprawy jest oczywiste, że wniosek jest sprzeczny z prawem albo zmierza do obejścia prawa;
2) z okoliczności sprawy i treści tytułu egzekucyjnego wynika, że objęte tytułem wykonawczym roszczenie uległo przedawnieniu, chyba że wierzyciel przedstawi dokument, z którego wynika, że doszło do przerwania biegu terminu przedawnienia.
W praktyce wiele zależy od tego, jak został zredagowany akt notarialny. Kluczowe są tu wytyczne zawarte w art. 777 par 1 pkt 4-6 k.p.c. Najczęściej odmowa nadania klauzuli występuje w przypadkach, gdy np.
- w akcie notarialnym nie zdefiniowano dokładnie obowiązku i jego źródła sankcjonowanego aktem, zdefiniowano go zbyt ogólnie lub w sposób niepełny – zwłaszcza gdy oświadczenie dłużnika o poddaniu się egzekucji zostało złożone w odrębnym akcie notarialnym,
- w akcie notarialnym nieprecyzyjnie wskazano termin wykonania obowiązku lub zdarzenia sankcjonowanego aktem – dot. art. 777 1 pkt 4 k.p.c.,
- nieprecyzyjne określono sumę pieniężną lub nie wskazano górnej wysokości tej sumy – dot. art. 777 1 pkt 5 k.p.c.,
- wskazana w akcie osoba nie jest dłużnikiem osobistym – tj. nie odpowiada za dług całym swoim majątkiem[4] – dot. art. 777 1 pkt 6 k.p.c.,
- wierzyciel nie zachował terminu złożenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności.
Specyfika aktu notarialnego
Wymóg wskazania w akcie notarialnym o którym mowa w art. 777 § 1 pkt 4 i 5 k.p.c źródła zobowiązania dłużnika – dokładne oznaczenie świadczenia i źródła jego powstania – jest bezwzględny. Wynika to z faktu, że akt notarialny zawierający oświadczenie dłużnika o poddaniu się egzekucji, po nadaniu mu klauzuli wykonalności, daje wierzycielowi możliwość wszczęcia egzekucji bez uprzedniego prowadzenia postępowania rozpoznawczego. Oświadczenie dłużnika o poddaniu się egzekucji jest skuteczne tylko wobec ściśle określonego roszczenia, zarówno co do przedmiotu, jak i podstawy prawnej[5]. Z uwagi na liczne praktyczne problemy w uzyskaniu klauzuli wykonalności i wątpliwości interpretacyjne dot. treści art. 777 k.p.c. oraz specyfikę aktu notarialnego jako podstawy do prowadzenia egzekucji, wiele spraw zostało rozpoznanych przez Sąd Najwyższy.
Sąd Najwyższy przyjmuje, że nadawana klauzula wykonalności ma charakter deklaratoryjny (tzn. potwierdza istniejące już prawo – przyp. autor). Zakres kognicji sądu w tym postępowaniu jest ograniczony w zasadzie do zagadnień proceduralnych, tj. zbadania występowania przesłanek procesowych, ustalenia, czy określony akt spełnia wymagania przewidziane w przepisach dla danego rodzaju tytułu egzekucyjnego, stwierdzenia, czy dany akt, ze względu na swoją treść, nadaje się do wykonania w drodze egzekucji, oraz ustalenia, czy wystąpiło zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie tytułu egzekucyjnego – zagadnienia materialnoprawne badane są w wąskim zakresie i w ograniczony sposób – wynikający z mocy przepisów szczególnych (por. art. 788 art. 787- 7871 i art. 792 k.p.c.). Nie można więc mówić, aby w tym postępowaniu doszło do rozpoznania sprawy cywilnej („osądzenia sprawy”)[6], jak ma to miejsce w tradycyjnym postępowaniu.
Zobowiązanie dłużnika należy bardzo dokładnie określić
Co istotne, na podstawie tytułu wykonawczego, którym jest akt notarialny, zaopatrzony w klauzulę wykonalności, można prowadzić egzekucję tylko do wysokości kwoty wymienionej w akcie, nie zaś do kwoty rzeczywiście uzgodnionej przez strony umowy[7].
Sąd Najwyższy wskazuje, że poddanie się dłużnika egzekucji w akcie notarialnym dotyczy świadczenia określonego zarówno co do przedmiotu, jak i co do podstawy prawnej. Jeżeli po podpisaniu aktu notarialnego strony zawarły dalszą umowę, na podstawie której dłużnik zobowiązał się do dalszych świadczeń na rzecz wierzyciela – to ten zwiększony obowiązek nie może być egzekwowany na podstawie aktu notarialnego. To samo dotyczy świadczeń zatajonych przez kontrahentów w akcie notarialnym[8].
Na przykład jeżeli w akcie notarialnym, o którym mowa w art. 777 § 1 pkt 5 k.p.c., określono zwaloryzowaną kwotę udzielonej pożyczki, terminy jej zwrotu oraz odsetki od tej kwoty w skali miesięcznej, to dane te są wystarczające do sprecyzowania rozmiaru świadczenia dłużnika z tytułu odsetek, gdyż ustalenie jego wysokości sprowadza się do prostej operacji matematycznej[9].
Skutki odmowy nadania klauzuli wykonalności
W przypadku odmowy nadania przez sąd klauzuli wykonalności, wierzycielowi w dalszym ciągu pozostaje możliwość dochodzenia wierzytelności wynikającej z aktu notarialnego w „zwykłym” trybie. Generuje to jednak większe koszty i znacznie wydłuża czas postępowania.
Marta Kowalczuk-Kędzierska
[1] Uchwała sądu najwyższego z dnia 7 marca 2008 r., III CZP 155/07, OSNC 2009/3/42.
[2] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 lipca 2008 r., IV CSK 95/08, LEX nr 465609.
[3] Art. 781 § § 2 k.p.c.
[4] Uchwała sądu Najwyższego z 8 sierpnia 2012 r., III CZP 42/12, OSNC 2013, Nr 3, poz. 30.
[5] Wyrok sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 4 grudnia 2015 r., LEX nr 2012816.
[6] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 sierpnia 2017 r., I CSK 44/17, LEX nr 2365546
[7] Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 4 marca 1997 r., I ACa 131/96, LEX nr 1680930.
[8] Wyrok Sądu Najwyższego 19 marca 1975 r., III CRN 368/74, OSNC 1976/4/86.
[9] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 lipca 2015 r., I CSK 438/14, LEX nr 1771519.
